«معرفت آفاقی» به آن گونه از «معرفت»اطلاق می گردد که انسان از «پدیده های مادّی» به «خالق متعال» رهنمون گردد.
به قول شاعر:
برگ درختان سبز در نظر «هوشیار»
هر ورقش دفتری است معرفت کردگار
«هوشیار» یعنی کسی که «هوش معرفتی» دارد نه این که کسی باشد که «ریاضیاتش » بسیار باشد.«هوش معرفتی» انسان را از «مخلوق » به «خالقش»رهنمون می کند که منطقیون به این می گویند برهان «انّی» یعنی از «معلول» به علّت رسیدن.
نویسنده: سلطان علی نایبی